De avonturen van Panda en Konijn

Even voorstellen hoor. Sinds vorige week of zo ben ik door Anisa (Panda) omgedoopt tot Konijn. Mijn voorliefde voor groenten en sla achtervolgt me zelfs in Rwanda en als Anisa dan haar sla niet op eet, dan stel ik me graag beschikbaar. Als tegenprestatie is Anisa omgedoopt tot Panda, omdat ze in eerste instantie lekker veel zwart droeg op een blanke huid, maar ze heeft er zelf van gemaakt dat het is omdat ze eigenlijk van binnen gewoon een halve Rwandees is. Inderdaad een betere onderbouwing dan die van mij.

Anyway, aangezien Panda en ik onze dagen hier samen doorbrengen en elke dag een groot avontuur is in een vreemd land, hier onze avonturen van de afgelopen tijd. Als het een troost is, we zijn allicht in zes sloten tegelijkertijd gelopen, maar de zevende hebben we weten te ontwijken.

Zaterdagavond was het na een middagje stad tijd om naar Saint John te gaan voor, blijkbaar, de beste ubugali van de stad. Ubugali wordt uitgesproken als Ubugari, omdat blijkbaar in Rwanda de 'l'-klank niet bestaat en daarom wordt vervangen door een 'r-klank. Met dank aan het English-Kinyarwanda Phrasebook for tourists van Geoffrey Rugege dat ik van de week heb aangeschaft om mijn Kinyarwanda wat uit te breiden.
Terug naar de ubugali. Ubugali is een typisch Rwandees gerecht wat je in Nederland never nooit zult aantreffen. Je krijgt voor je neus een gigantische bal deeg (die blijkbaar dus van casave gemaakt is), je neemt er bruine bonen bij en zombé (een soort van boombladeren die heel veel weghebben van spinazie, maar dan wat pinda-achtiger smaken en waar in sommige restaurants, zoals Saint John, ook nog vis aan wordt toegevoegd). Dan kun je nog aangeven wat je er bij wilt hebben. Vis of kip. Je krijgt een bord met saus voor je neus met wat uitjes er in en mag dan met je handen gaan eten. Je pakt een stukje casavedeeg met je ring-, middel-, wijsvinger en duim en maakt er een bolletje van. Dit breng je naar je bord en je probeert - met de nadruk op probeert in mijn geval - met je duim bonen, zombé en saus op het deeg te krijgen om het vervolgens naar je mond te brengen. Kip scheur je gewoon stukje voor stukje van het bot af. Een heel kliederige ervaring, waarbij aan het eind van de rit alleen mijn linkerpink nog schoon was en ik 's avonds m'n nagels maar heb geknipt, omdat de ubugali werkelijk overal zat.

Zondag was het tijd voor de jeugddienst hier bij Solace. Een best wel lange zit, omdat het programma uiteindelijk pas om vier uur s'middags was afgelopen. De komende weken wordt er nu een spel gespeeld waarvoor we een naam hebben getrokken. Dagelijks bid je voor iemand en aan het eind van de rit geef je die persoon en de persoon die voor jouw heeft gebeden een klein cadeautje. Erg leuk om wat meer contact te leggen met de jongeren hier. 's Avonds lekker geskyped met een aantal vriendinnen en lekker bijgekletst.

Maandag was het tijd voor de nieuwe werkweek, die voornamelijk bestaan heeft uit het verbeteren van de thesis van mijn collega Xavier. Vanaf morgen wil ik toch echt even met andere dingen aan de gang, omdat ik na m'n eigen thesis eigenlijk even geen thesis meer kan zien (al staan er nog twee op het programma van andere collega's).

Donderdag nog even lekker de stad ingeweest om stoffen voor een jurk te kopen. Ik wilde eigenlijk maar één stof kopen die ik al eerder had gezien, maar dat werden dus twee stoffen, oftewel binnenkort naar de kleermaker om twee jurken te laten maken. 's Avonds nog een bezoek gebracht aan mijn buren hier. Het is het Inema Art Center. Een onwijs toffe plek waar kunstenaars samen wonen en werken en ook kunst van kinderen verkopen en waarvan de opbrengst van de kinderschilderijen wordt gebruikt om hun levenssituatie te verbeteren en hun school te betalen. Ik was er al vaker geweest, wil er traditionele danslessen gaan nemen en nu zijn we even geweest voor de opening van een tentoonstelling. De halve avond heb ik een tof gesprek mogen voeren met een Rwandees die een eigen reisorganisatie in het noorden heeft zitten en die elk jaar in januari op de vakantiebeurs in de jaarbeurshallen staat om Rwanda te promoten. Hij organiseert zelf reizen naar de gorilla's en de vulkanen. We hebben half de afspraak dat ik ga proberen om komend jaar aan te schuiven op de beurs om hem te helpen. Ergens in het gesprek bespraken we ook mijn probleem met motohelmen. Ik word er een beetje moe van dat de helmen altijd te groot zijn en op m'n hoofd stuiteren tijdens het rijden. De veiligheidsfreak in mij komt dan een beetje naar boven. Hij beloofde daarop dat hij de dag daarna even een helm zou langskomen brengen. Ik ben nu in het bezit van een te grote pet, maar de motohelmen zitten een stuk beter!

Vrijdagavond stond het Milles Collines, ook wel bekend als Hotel Rwanda, op het programma. Voor iedereen die de film heeft gezien, in het echt ziet het hotel er heel anders uit (en persoonlijk vind ik het net een soort van verfraaid flatgebouw). Anisa is bevriend met een aantal bekende, zwaar populaire, Rwandese zangers, die ook in het Solace koor hebben gezeten en zodoende konden we via hen gratis binnenkomen. Mooi, want de prijzen voor drankjes zijn het drie á vier dubbele van de normale prijzen hier... We hebben bijna drie uur van de Gakondo Group kunnen genieten voor de politie de boel kwam stopzetten vanwege lawaaioverlast. Dat is op het moment een dingetje hier in Rwanda. Bij geluidsoverlast is de politie de laatste tijd bezig met het arresteren van mensen. Zo zitten er ook een aantal dominees in de gevangenis, omdat ze te luid hun kerk hadden geleid... We zijn allemaal erg benieuwd waar deze ontwikkeling heen gaat...

Zaterdagochtend eerst nog even een uurtje op kantoor geweest om collega Xavier te helpen met zijn thesis, waarna Anisa en ik richting de souvenirshops zijn geweest en de Nederlandse broodwinkel hier in Kigali hebben bezocht. Wat was het heerlijk om een hamkaascroissantje te eten, aangezien de croissantjes hier niet te eten zijn... 's Middags zijn we nog even de stad in geweest voor nieuwe schoenen. Terwijl we in de bus zaten begon het te stortregenen. Van de week ben ik al even van de kantoren naar het guesthouse gesprint om m'n ramen dicht te doen toen het begon te regenen. Op een afstand van 15 meter (de binnenplaats) was ik volledig doorweekt. Gelukkig was de schoonmaakster me voor... Anisa en ik moesten dus ook in de stromende regen uitstappen bij de bushalte. Mijn paraplu heeft er de brui aan gegeven en Anisa had die van haar niet bij zich... Heel erg handig, maar niet heus. Gelukkig regent het hier nooit lang.
's Avonds was het weer tijd voor ubugali, dit keer bij het restaurant TamuTamu. Blijkbaar wordt ubugali toch bij elke zaak iets anders gemaakt, want dit keer kreeg ik in de saus allemaal doperwtjes en worteltjes. Jammie! Overigens hebben we geluk gehad. Jules en Patrick, die bij ons waren, zijn allebei beroemde Rwandese zangers en de paparazzi wil nog wel eens op niet leuke momenten opduiken. Ik had niet graag met ontzettend vieze handen op de foto gestaan. Al met al wel een hele leuke avond met ook nog het gezelschap van Prince (stukjes tandenstokergooier) en een andere Christine (seriously, bijna iedereen heet hier Christine!).
De heren Prince, Patrick en Jules zijn ook in beraad gegaan over een Rwandese naam voor mij. Er zijn drie opties uitgekomen en ik moet er nog één kiezen.
Prince kwam uit op 'ineza', kort vertaald een persoon die goed doet of goed probeert te doen.
Patrick kwam uit op 'gaju'. Gaju is een heel mooie koe. Voor ons Nederlanders misschien niet het grootste compliment, maar mooie vrouwen worden in Rwanda zo genoemd. Voor de 'gewone' vrouw is er weer een andere benaming. Koeien zijn hier haast het grootste bezit dat je kunt hebben, een heel waardevol bezit. Het is dus een heel groot compliment op 'gaju' te worden genoemd (bij een bruiloft dient een bruidegom de familie van de bruid maar liefst acht koeien te geven als compensatie dat hun dochter voortaan bij de familie van de bruidegom gaat wonen).
Jules kwam met de naam 'ingabire', wat zoiets als gift betekend.
Tot nader orde neig ik naar 'ineza'.

Vanochtend weer een dienst van drie uur, een poging tot het droog krijgen van mijn was (het heeft de hele dag geplensd) en een leuk bezoek aan de buren gebracht. Ik besloot om toch nog eens bij de kinderschilderijen te gaan kijken en heb nu dus twee leuke schilderijtjes voor in huis. Een eigen huis dat ik nog moet gaan vinden, maar dat is weer een zaak voor een andere keer ;)

Oooh, Titus, Julius en Valerie, ik moet ze nog uit mijn hoofd leren, maar:

Eén = imwe/rimwe
Twee = ebyiri/kabiri
Drie = eshatu/gatatu
Vier = enye/kane
Vijf = eshanu/gatanu
Zes = esheshatu/gatandatu
Zeven = indwi/karindwi
Acht = umunani
Negen = icyenda
Tien = icumi

Karame allemaal! (leef lang, Rwandese begroeting) Tot snel!